Suy thận ở mèo và 10+ điều mà bạn cần nắm rõ khi chữa trị

Suy thận ở mèo là một vấn đề nghiêm trọng mà các chủ nuôi mèo cần phải quan tâm đến. Sự suy yếu của hệ thống thận có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe gây khó khăn cho hoạt động thường ngày của mèo. Trong bài viết này, hãy cùng với Monspet khám phá sâu hơn về tình trạng suy thận ở mèo, các triệu chứng cần chú ý, cách điều trị và cách chăm sóc tốt nhất cho những chú mèo cưng của bạn.

Thận của mèo có chức năng gì?

Thận của mèo thực hiện nhiều chức năng, bao gồm việc loại bỏ chất thải từ máu, duy trì cân bằng nồng độ các khoáng chất quan trọng như kali và natri, giữ nước và sản xuất nước tiểu.

Bệnh thận mãn tính ở mèo là như thế nào?

Thận có khả năng dự phòng đáng kể để thực hiện nhiều chức năng khác nhau, vì vậy ít nhất là phải có tới 2/3 (từ 67% đến 70%) chức năng thận bị rối loạn trước khi có bất kỳ dấu hiệu lâm sàng nào xuất hiện. Trong nhiều trường hợp, tổn thương ở thận có thể đã xảy ra trong vài tháng hoặc thậm chí nhiều năm (tình trạng mãn tính) trước khi bệnh thận ở mèo trở nên rõ ràng.

Bệnh thận mãn tính trước đây thường được gọi là suy thận mãn tính, và đặc biệt phổ biến ở mèo trưởng thành và mèo già (từ 7 tuổi trở lên). Bệnh thận này thường ảnh hưởng đến khoảng 30 – 40% mèo trên 10 tuổi và 81% số mèo trên 15 tuổi. Mèo dưới 3 tuổi mắc bệnh thận chỉ chiếm khoảng 10%.

Bài viết được đọc nhiều nhất:

• Gợi ý sản phẩm trị rận cho mèo RẺ – AN TOÀN – HIỆU QUẢ

• Một số cách chữa mèo không đi ngoài được hiệu quả nhất

Dấu hiệu lâm sàng của mèo suy thận là gì?

Trong giai đoạn đầu của bệnh suy thận ở mèo, thận phải đối mặt với việc giảm khả năng loại bỏ chất thải bằng cách bài tiết chúng ở nồng độ thấp hơn trong một lượng nước tiểu lớn hơn (tức là tạo ra một lượng nước tiểu có độ loãng cao). Để đối phó với sự tăng lên này, mèo thường sẽ tăng cường việc uống nước để bù đắp cho mức mất nước ngày càng tăng trong cơ thể, hiện tượng này được gọi là suy thận bù đắp (compensated renal failure). Cho tới giai đoạn khoảng 2/3 số mô thận đã bị suy yếu đi, lượng chất thải có trong máu sẽ tăng lên nhanh chóng và bệnh thận ở mèo sẽ trở nặng đột ngột.

Tóm lại: Vì thận thực hiện nhiều chức năng khác nhau nên các dấu hiệu lâm sàng của bệnh suy thận ở mèo có thể thay đổi đôi chút. Những thay đổi phổ biến nhất là sụt cân, chất lượng lông kém đi, chứng hôi miệng và cảm giác thèm ăn thay đổi, có thể liên quan đến loét miệng, thờ ơ và trầm cảm. Các dấu hiệu ít phổ biến hơn bao gồm uống nhiều nước hoặc đi tiểu nhiều, nôn mửa, tiêu chảy và thiếu máu.

Nguyên nhân gây ra suy thận ở mèo?

Suy thận ở mèo không phải là một bệnh cụ thể mà là giai đoạn cuối của nhiều quá trình bệnh khác nhau. Các loại bệnh có thể dẫn đến bệnh thận ở mèo bao gồm:

1. Dị tật thận bẩm sinh (bệnh thận đa nang ở những con mèo lông dài).

2. Viêm bể thận (hay còn gọi là nhiễm trùng nang thận là một trạng thái mà nang thận bị viêm nhiễm do tác động của vi khuẩn).

3. Viêm cầu thận (một bệnh lý thường gặp ảnh hưởng đến các cầu thận trong hệ thống lọc máu của thận).

4. Khối u

5. Bệnh amyloidosis (sự tích tụ protein bất thường xảy ra trong mô thận, gây ảnh hưởng đến chức năng lọc và loại bỏ chất thải từ máu để tạo nước tiểu).

6. Nhiễm một số loại virus , chẳng hạn như virus bệnh bạch cầu ở mèo (FeLV) và virus viêm phúc mạc truyền nhiễm ở mèo (FIP).

7. Sỏi thận.

8. Sỏi niệu quản (Ureteral Stones).

>> Đọc thêm về các bệnh nguy hiểm khác ở mèo TẠI ĐÂY

Bệnh thận ở mèo được chẩn đoán như thế nào?

Bác sĩ thú ý sẽ xem xét chẩn đoán bệnh thận ở mèo bằng cách phân tích mức độ của 2 sản phẩm phụ hóa học trong huyết thanh, là urea huyết (BUN) và creatinine, kết hợp với trọng lượng riêng của nước tiểu (USpG). Việc có protein niệu (protein dư thừa trong nước tiểu) là một dấu hiệu khác của suy thận ở mèo. Việc thực hiện các xét nghiệm để đo lường nồng độ các chất như protein, kali, photpho, và canxi trong máu, cùng với việc đánh giá số lượng hồng cầu và bạch cầu, là vô cùng quan trọng để đánh giá mức độ suy thận ở mèo và đề xuất phương pháp điều trị tối ưu.

Mèo suy thận có thể được chẩn đoán sớm hơn không?

Thời gian gần đây việc việc chẩn đoán sớm bệnh suy thận ở mèo đã đối mặt với nhiều khó khăn. Không có dấu hiệu lâm sàng nào đặc trưng cho mèo suy thận, và các chỉ số như BUN và creatinine thường không tăng cao cho đến khi chức năng thận giảm mạnh. Một xét nghiệm máu mới: đánh giá mức độ SDMA (một chỉ số sinh học tự nhiên liên quan đến chức năng thận), đã được áp dụng để phát hiện suy thận ở mèo ở giai đoạn sớm hơn. Nồng độ SDMA thường tăng trước khi creatinine huyết thanh tăng lên, giúp bác sĩ thú y chẩn đoán và điều trị cho mèo ở giai đoạn bệnh sớm hơn.

Bác sĩ thú y sẽ xác định mức độ bệnh thận ở mèo của tôi như thế nào?

Bác sĩ thú y sẽ sử dụng hệ thống IRIS staging (The International Renal Interest Society). Hệ thống phân loại IRIS dựa trên mức độ creatinine trong huyết thanh, với việc phân loại giai đoạn được bổ sung bởi sự có mặt của protein trong nước tiểu (được đo lường bằng tỷ lệ protein: creatinine trong nước tiểu [UPC]) và đo huyết áp của mèo. Phân loại giai đoạn này giúp bác sĩ thú y có cái nhìn chi tiết hơn về cách thức điều trị suy thận ở mèo, theo dõi quá trình tiến triển và đưa ra dự đoán về tiên lượng cho mèo.

Suy thận ở mèo có chữa được không? Hiện nay có những phương pháp nào?

Việc điều trị suy thận ở mèo phụ thuộc vào kết quả xét nghiệm máu và các phương pháp điều trị bệnh cụ thể nhằm giải quyết những bất thường trong kết quả xét nghiệm máu. Hầu hết các con mèo thường có thể được quản lý hiệu quả thông qua việc điều chỉnh chế độ ăn, kèm theo việc sử dụng bổ sung 1 hoặc 2 phương pháp điều trị khác. Bạn và bác sĩ thú y nên thảo luận với nhau để xác định phương pháp điều trị nào là phù hợp nhất cho mèo của bạn.

• Chế độ ăn trị liệu chuyên biệt: Chế độ ăn này giới hạn protein và có ít phốt-pho, giúp giảm mức độ chất thải có trong máu. Bạn có thể tự chuẩn bị chế độ ăn này tại nhà hoặc có thể mua sẵn tại 1 số cửa hàng petshop (Xem thêm ở phần dưới).
• Dùng chất kết dính phốt-phát (Phosphate binder): Mặc dù chế độ ăn có hàm lượng phốt-phát thấp, nhưng một số mèo suy thận vẫn có nồng độ phốt-pho trong máu cao hơn mức bình thường. Việc giảm lượng phốt-pho trong máu có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của mèo và làm chậm sự tiến triển của bệnh suy thận. Việc sử dụng chất kết dính phốt-phát qua đường uống như aluminum hydroxide giúp giảm hấp thụ phốt-pho qua niêm mạc ruột.
• Sử dụng thuốc kháng sinh: Mèo mắc bệnh suy thận thường xuyên gặp vấn đề về nhiễm trùng bàng quang làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng thận. Do đó, nhiều con mèo suy thận nên được kiểm tra nước tiểu định kỳ.
• Bổ sung thêm kali: Mèo bị suy thận thường mất nhiều kali qua nước tiểu, dẫn đến tình trạng yếu cơ, cứng khớp, và chất lượng lông kém đi. Nồng độ kali thấp cũng có thể làm tăng tình trạng suy thận ở mèo.
• Bổ sung thêm Vitamin B: Khi chức năng của thận bị suy giảm sẽ làm giảm khả năng cô đặc nước tiểu, các vitamin B12 giảm đi đáng kể. Nên việc bổ sung vitamin B là rất quan trọng cho những con mèo bị suy thận.
• Thuốc chống buồn nôn: Đối với mèo có triệu chứng nôn, việc sử dụng thuốc chống nôn có thể giảm cảm giác buồn nôn, từ đó cải thiện khả năng ăn uống.
• Thuốc hạ huyết áp: Hầu hết mèo bị suy thận đều có nguy cơ cao huyết áp, gây tổn thương thận nặng hơn. Việc kiểm soát huyết áp thông qua thuốc là rất quan trọng.
• Thuốc giảm protein niệu.
• Điều trị thiếu máu cho mèo: Các loại thuốc mới đã được phát triển để kích thích sản xuất tủy xương, giúp cải thiện tình trạng thiếu máu ở mèo suy thận.
• Truyền nước: Trong giai đoạn sau của bệnh suy thận ở mèo, việc truyền thêm nước cho mèo sẽ giúp mèo duy trì lượng nước cần thiết và cải thiện chất lượng cuộc sống. Vì hầu hết mèo suy thận đều không uống đủ lượng nước cần thiết hàng ngày.

Mèo mắc bệnh suy thận có thể sống được bao lâu?

Một khi thận đã bị tổn thương thì không có cách nào có thể phục hồi lại hoàn toàn. Điều bạn có thể làm là chăm sóc cho mèo thật kĩ lưỡng theo sự hướng dẫn của bác sĩ thú y. Bệnh suy thận ở mèo sẽ được kiểm soát tốt và tiến triển chậm hơn. Điều này sẽ giúp cho mèo có thể sống thoải mái thêm được vài năm nữa.

Mèo bị suy thận nên ăn gì? Phải làm gì khi chúng không chịu ăn?

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý bệnh suy thận ở mèo. Có bốn mục tiêu cốt lõi để quản lý bệnh thận ở mèo:

• Kiểm soát các dấu hiệu lâm sàng liên quan đến việc tích tụ chất thải trong máu.
• Giảm thiểu các vấn đề về cân bằng dịch và khoáng chất.
• Duy trì đủ dinh dưỡng.
• Sửa đổi/làm chậm sự tiến triển của bệnh thận.

Dinh dưỡng sẽ giải quyết tất cả các mục tiêu này. Chế độ ăn thương mại dành cho mèo mắc bệnh suy thận được phát triển để ưu tiên các mục tiêu chính này. Khi so sánh với thức ăn duy trì bình thường cho mèo trưởng thành, chế độ ăn hỗ trợ thận chứa ít protein, natri và phốt pho hơn và tăng axit béo omega-3. Những chế độ ăn kiêng này được xây dựng để giúp mèo suy thận tránh được tình trạng tăng axit chất chuyển hóa và được bác sĩ thú y khuyên dùng.

Các ví dụ bao gồm Hill’s® Prescription Diet® k/d® (có cả chế độ ăn kiêng giai đoạn đầu và giai đoạn cuối), Royal Canin® Renal Support, Purina® ProPlan® Veterinary Diet NF Kidney Function®, và Rayne Clinical Nutrition™ Adult Health-RSS™.

Yêu cầu dinh dưỡng khác nhau như thế nào đối với mèo bị suy thận?

• Nước. Thận bị bệnh không còn hiệu quả trong việc bài tiết chất thải ra khỏi cơ thể qua nước tiểu. Một hậu quả của suy thận ở mèo là khả năng cô đặc nước tiểu của thận giảm. Để tiếp tục loại bỏ độc tố khỏi cơ thể mặc dù nước tiểu loãng hơn, cơ thể sẽ bù đắp bằng cách kích thích cơn khát nhiều hơn. Điều này rất quan trọng, vì bạn cần cung cấp đủ nước cho mèo. Thức ăn đóng hộp có thể giúp tăng độ ẩm cho mèo. Để khuyến khích mèo uống nhiều nước hơn, hãy thay nước cho mèo của bạn nhiều lần trong ngày, làm sạch bát nước của mèo hàng ngày và cân nhắc việc sử dụng máy lọc nước có vòi phun nước đang chảy để tăng hứng thú cho mèo uống nước.

• Chất đạm. Chế độ ăn giảm protein có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh suy thận ở mèo bằng cách giảm khối lượng công việc cho thận để bài tiết các chất thải protein. Ít protein hơn cũng có nghĩa là nhu cầu bài tiết protein ít hơn thông qua cơ chế lọc của thận, giúp duy trì chức năng thận. Phạm vi protein được khuyến nghị dựa trên chất khô cho mèo mắc bệnh thận là 28 – 35%. Tuy nhiên, nếu lượng protein nạp vào quá thấp, bệnh thận ở mèo sẽ bắt đầu phá vỡ khối lượng cơ bắp.
• Phốt pho. Hạn chế phốt pho trong chế độ ăn ở mèo mắc bệnh thận dường như giúp trì hoãn sự tiến triển của bệnh, mặc dù cơ chế chính xác vẫn chưa được biết rõ. Nó cũng có tác dụng làm giảm tác động của cường cận giáp trạng thứ phát ở thận. Phạm vi phốt pho được khuyến nghị dựa trên chất khô cho mèo suy thận là 0,3-0,6%. Vì hàm lượng phốt pho có liên quan đến hàm lượng protein nên không thể đạt được mức phốt pho thấp hơn này nếu không hạn chế hàm lượng protein.
• Natri. Mức natri trong chế độ ăn uống được hạn chế ở mức độ nhẹ để giảm khối lượng công việc cho thận. Điều này lần lượt giúp duy trì huyết áp hợp lý.
• Axit béo omega-3. Axit béo omega-3 trong chế độ ăn uống giúp giảm sản xuất các hợp chất gây viêm tạo ra stress oxy hóa (mất cân bằng oxi hóa) cho mô của thận bị bệnh, do đó góp phần làm chậm sự tiến triển của bệnh thận ở mèo. Điều này hoạt động bằng cách giảm lượng protein “rò rỉ” qua thận.

Làm cách nào để tôi có thể đưa ra lựa chọn dinh dưỡng tốt?

Chế độ ăn hỗ trợ thận cho mèo bị suy thận sẽ chứa các thành phần chính sau đây dựa trên chất khô:

• Chất đạm 28 – 35%
• Phốt pho 0,3 – 0,6%
• Natri 0,4%
• Axit béo omega-3 0,4 – 2,5%

Bác sĩ thú y sẽ giúp bạn chọn công thức thích hợp cho mèo của bạn. Điều quan trọng là phải duy trì đủ mật độ calo để hỗ trợ tình trạng cơ thể tốt, vì vậy việc tính toán khẩu phần ăn và cân nặng thường xuyên là rất quan trọng.

Chế độ ăn hỗ trợ thận hiện có sẵn trên thị trường có xu hướng khá ngon miệng vì điều quan trọng đối với những con mèo này là phải ăn theo cách làm chậm sự tiến triển của bệnh suy thận ở mèo. Nếu cần thiết bạn có thể thêm nước, nước ép cá ngừ hoặc nước luộc gà có hàm lượng natri thấp có thể làm tăng hương vị và mèo sẽ khá thích thú.

Nếu mèo vẫn không chịu ăn thì sao?

Tốt nhất bạn nên dần dần cho mèo làm quen với chế độ ăn mới dành cho những con mèo suy thận để chúng có thời gian làm quen. Bắt đầu bằng cách cho chúng ăn một lượng nhỏ trong một bát riêng cùng với thức ăn thông thường của chúng. Sau đó tăng dần số lượng thức ăn cho mèo suy thận và giảm lượng thức ăn bình thường của mèo cho đến khi mèo chỉ ăn thức ăn chuyên biệt dành cho chúng. Hầu hết mèo cuối cùng sẽ chấp nhận thức ăn mới thôi. Tốt nhất bạn nên cho mèo ăn nhiều bữa nhỏ mỗi ngày và loại bỏ hết thức ăn thừa sau một giờ (thức ăn cũ khiến một số con mèo bỏ ăn).

Nếu con mèo của bạn vẫn nhất quyết không ăn, bạn có thể thử:

• Đặt bát của mèo ở một khu vực yên tĩnh hơn.
• Làm ấm thức ăn của mèo một chút bằng cách thêm một lượng nhỏ nước ấm – điều này sẽ làm cho thức ăn của chúng có mùi nồng hơn và có thể “cám dỗ” mèo.
• Cho mèo ăn đồ có mùi nồng để “cám dỗ” mèo, sau đó cho chúng ăn thức ăn dành cho mèo suy thận khi chúng bắt đầu ăn.
• Cho ăn cả thức ăn ướt và thức ăn khô – thức ăn ướt luôn được ưu tiên hơn, nhưng thức ăn khô vẫn tốt hơn là không có thức ăn nào cả.
• Đổi sang nhãn hiệu khác.

Tốt nhất là khi điều trị suy thận ở mèo thì bạn nên cho mèo ăn thứ gì đó thay vì không ăn gì, vì vậy nếu mèo của bạn hoàn toàn từ chối ăn thức ăn dành cho mèo suy thận, hãy cho chúng ăn thứ khác cho đến khi bạn có thể nói chuyện với bác sĩ thú y để xin lời khuyên.

Tóm lại, Suy thận ở mèo là một bệnh lý nghiêm trọng, nhưng với sự quan tâm và chăm sóc thích hợp, chúng ta có thể giúp cho những chú mèo yêu quý của mình có cuộc sống khá hơn và kéo dài thời gian hạnh phúc bên gia đình. Việc thường xuyên kiểm tra sức khỏe, cung cấp chế độ ăn phù hợp, và tuân thủ theo sự chỉ đạo của bác sĩ thú y là cách tốt nhất để quản lý bệnh thận ở mèo. Chúng tôi sẽ cố gắng cập nhật những thông tin mới nhất, cũng như cách chữa trị hiện đại nhất hiện nay cho quý độc giả. Hãy thường xuyên truy cập Monspet để theo dõi nhé!

Tài liệu tham khảo:

vcahospitals.com/know-your-pet/kidney-failure-chronic-in-cats

pdsa.org.uk/pet-help-and-advice/pet-health-hub/conditions/chronic-kidney-disease-in-cats

vcahospitals.com/know-your-pet/nutrition-for-cats-with-chronic-kidney-disease