Hepatozoon canis gây bệnh ảnh hưởng đến hệ thống cơ bắp và các cơ quan nội tạng của chó. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về Hepatozoon canis là gì và những tác động của nó đối với sức khỏe của chó. Sự hiểu biết về loài này là rất quan trọng để có thể nhận biết, chẩn đoán và điều trị bệnh một cách hiệu quả. Hãy cùng khám phá chi tiết về Hepatozoon canis và những biện pháp phòng tránh và điều trị cần thiết để bảo vệ sức khỏe của người bạn bốn chân yêu quý trong bài viết này nhé.
Hepatozoon Canis là gì (Hepatozoonosis)
Hepatozoon canis là gì? Hepatozoonosis là một bệnh gây ra bởi một động vật nguyên sinh (sinh vật đơn bào) được gọi là Hepatozoon. Có hai loài động vật nguyên sinh khác nhau có thể gây ra bệnh Hepatozoonosis: Hepatozoon canis và Hepatozoon Americanum. Trong đó:
- H. Americanum gây bệnh được gọi là American Canine Hepatozoonosis (ACH), phổ biến nhất ở miền nam và đông nam Hoa Kỳ, mặc dù nó cũng được quan sát thấy ở các khu vực khác.
- H. Canis gây bệnh được gọi là Old World Hepatozoonosis, đã được ghi nhận ở một số quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ, nó phổ biến nhất ở các vùng nhiệt đới.
Mặc dù cả hai loài đều gây ra bệnh Hepatozoonosis, nhưng triệu chứng và cách điều trị lại khác nhau.
Cả hai loại động vật nguyên sinh đều được truyền qua việc ăn phải một con bọ ve bị nhiễm bệnh, có thể là ve chó nâu thông thường sẽ lây truyền bệnh H. canis hoặc Gulf Coast Tick* sẽ lây truyền bệnh H. Americanum. Các trùng bào tử chứa trong ve lây nhiễm vào vật chủ qua đường tiêu hóa. Chó và các loài khác được cho là vật chủ chính của H. canis, vì vậy bệnh Hepatozoonosis có thể bị nhiễm khi nuốt phải ve. H. Americanum cũng được mang trong vật chủ trung gian hoặc ký sinh trùng mà các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định được.
*Gulf Coast Tick là một loài ve chích (Amblyomma maculatum) có nguồn gốc từ các bang ven biển phía đông nam của Hoa Kỳ bắt đầu từ miền đông nam Texas và Oklahoma và di chuyển về phía đông đến Đại Tây Dương và phía bắc đến Virginia.
Ký sinh trùng có thể không hoạt động dưới dạng cystozoite (giai đoạn phát triển dạng nang) trong tế bào cơ của vật chủ cho đến khi chó ăn phải và gây ra H. Americanum. Ngoài việc có hai con đường lây nhiễm cho chó, H. Americanum gây ra bệnh nặng hơn H. canis. Bệnh do H. canis thường chỉ gây ra bệnh lâm sàng ở những con chó yếu hoặc hệ thống miễn dịch bị ức chế, trong khi H. Americanum xuất hiện ngay cả ở những con chó khỏe mạnh. Nếu không điều trị, nó thường sẽ gây tử vong trong vòng hai năm.
Trên đây là những giải thích về hepatozoon canis là gì. Monspet sẽ tổng hợp về 2 loại hepatozoon canis bên dưới cho bạn đọc dễ nắm.
Các loại bệnh Hepatozoonosis
Hepatozoon canis là gì, thì có hai loại Hepatozoonosis khác nhau, bạn cần hiểu rõ về loài này:
Hepatozoon canis
- Được tìm thấy trên khắp Nam Âu, Châu Phi, Trung Đông, Ấn Độ, Đông Nam Á và Quần đảo Thái Bình Dương.
- Các trường hợp gần đây cũng đã được chẩn đoán ở Bắc Mỹ.
- Bệnh này do động vật nguyên sinh gây ra và lây truyền qua ve chó nâu.
- Bệnh gan chó Mỹ.
Hepatozoon Americanum
- Được tìm thấy phổ biến nhất ở miền nam Hoa Kỳ với các trường hợp cá biệt xảy ra ở một số bang phía bắc.
- Nó được gây ra bởi động vật nguyên sinh Hepatozoon Americanum và được lây truyền bởi ve Gulf Coast Tick cũng như vật chủ mang mầm bệnh.
>>> Bệnh ve chó gây ra là gì? <<<
Hepatozoon canis là gì? Nguyên nhân gây bệnh
- Nuốt phải ve bị nhiễm bệnh.
- Nuốt phải con mồi mang ve bị nhiễm bệnh trong lông.
- Nuốt phải vật chủ mang mầm bệnh mang dormant cysts (có nghĩa là các cầu trùng bị ẩn nấp trong cơ thể của một người hoặc động vật và không gây ra triệu chứng hoặc bệnh lý cho đến khi chúng được kích hoạt)
Các triệu chứng của bệnh Hepatozoonosis (Hepatozoon Canis)
Việc xác định hepatozoon canis là gì rất quan trọng. Nhưng bạn cũng nên nắm thêm 1 số triệu chứng của hepatozoon canis nữa nhé. Đây là một số triệu chứng có thể cho thấy chó của bạn đã mắc bệnh Hepatozoonosis:
- Sốt
- Trầm cảm
- Giảm cân
- Teo cơ
- Đau nhức
- Thân thể có biểu hiện cứng đờ
- Chảy nước mắt
- Tiêu chảy ra máu
- Đau khớp
- Đau toàn thân (hyperesthesia)
Một con chó bị nhiễm Hepatozoon Canis như thế nào?
Các triệu chứng của bệnh Hepatozoon Canis là gì? Chó sẽ bao gồm các dấu hiệu như sốt, trầm cảm và thờ ơ cũng như đau dữ dội do viêm cơ và xương. Chó bị nhiễm một trong hai loài động vật nguyên sinh hepatozoon sẽ mang vi sinh vật này suốt đời, nhưng việc điều trị có thể làm giảm số lượng ký sinh trùng và cải thiện các triệu chứng. Các phương pháp điều trị mới đã cải thiện tiên lượng cho những con chó bị H. Americanum.
H. Americanum được truyền bởi ve Gulf Coast Tick. Chó bị nhiễm bệnh khi ăn phải một con bọ ve Gulf Coast Tick đã nhiễm H. Americanum hoặc do ăn phải một con vật có chứa các ấu trùng của bọ ve. Bọ ve bị nhiễm bệnh khi cắn phải một con chó thì con chó này sẽ bị nhiễm bệnh trong suốt quãng đời còn lại. Bọ ve bị nhiễm bệnh cũng có thể truyền bệnh cho con cái của chúng, cho phép nhiễm trùng lây lan và trở thành dịch bệnh đặc hữu hoặc lan rộng trong quần thể bọ ve địa phương.
Sau khi một con chó ăn phải một con bọ ve Gulf Coast Tick bị nhiễm H. Americanum, vi khuẩn sẽ từ bên trong bọ ve xâm nhập vào thành ruột của con chó. Từ đó, nó được vận chuyển thông qua máu hoặc mạch bạch huyết đến lá lách, gan, hạch bạch huyết, tủy xương, phổi, tuyến tụy và cơ xương của chó. Khi trưởng thành và bắt đầu sinh sản, H. Americanum tạo ra các u nang lớn có thể dẫn đến tình trạng viêm nghiêm trọng tại vị trí nhiễm trùng. U nang cơ là một triệu chứng phổ biến của H. Americanum.
Mặc dù có liên quan đến một loài ve khác – ve chó nâu nhưng H. canis cũng lây lan khi ăn phải một con ve. Như trong trường hợp của H. Americanum, bọ ve lây nhiễm động vật nguyên sinh bằng cách cắn một con chó bị nhiễm bệnh. H.canis từ trong ve lây nhiễm sang chó sau khi chó bị ve cắn, ve sẽ xâm nhập vào thành ruột của chó, sau đó di chuyển đến lá lách, gan, hạch bạch huyết, tủy xương, phổi và tuyến tụy. Không giống như H. americanum, H. canis thường không tạo ra u nang cơ hoặc gây viêm cơ.
Các dấu hiệu lâm sàng của bệnh Hepatozoonosis
Các dấu hiệu của H. americanum bao gồm sốt, thờ ơ, chán ăn, sụt cân, đau hoặc suy cơ, khó cử động và chảy dịch ở mắt và mũi. Khi khám sức khỏe, bác sĩ thú y cũng có thể ghi nhận trường hợp các hạch bạch huyết to ra. Dấu hiệu của H. americanum có thể đến và đi; chó trải qua các giai đoạn bị bệnh, sau đó sẽ khỏi bệnh một cách rõ ràng nhưng các dấu hiệu tái phát sẽ xuất hiện sau đó. Nếu không điều trị, H. americanum có thể gây tổn thương đáng kể cho mạch máu và thận. Tình trạng này thường gây tử vong trong vòng một năm sau khi nhiễm bệnh.
Chó bị nhiễm H. canis thường không có bất kỳ dấu hiệu ốm yếu hay bệnh tật nào. Tuy nhiên, ở một số con chó có số lượng ký sinh trùng cao, bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn và có khả năng đe dọa đến tính mạng. Nếu phát bệnh, các dấu hiệu phổ biến nhất là sốt, sụt cân và thờ ơ. Khi khám bệnh, bác sĩ thú y cũng có thể cho thấy tình trạng thiếu máu (số lượng hồng cầu thấp) và lá lách to.
>>> Nhiễm khuẩn Tularemia gây ra bệnh gì ở chó?
Việc chẩn đoán Hepatozoon Canis
Bác sĩ thú y sẽ kiểm tra thể chất chó của bạn để tìm dấu hiệu đau và cứng khớp. Đau dữ dội ở vùng cột sống có thể phát hiện rõ ràng khi khám thân thể.
Hepatozoon Canis có thể gây ra một số thay đổi trong các xét nghiệm cơ bản ở phòng thí nghiệm. Số lượng tế bào máu có thể cho thấy tình trạng thiếu máu và tăng bạch cầu (số lượng bạch cầu cao). Đôi khi bạch cầu chứa ký sinh trùng, được gọi là gamont, có thể được xác định trên phết máu đã nhuộm màu, nhưng điều này rất hiếm xảy ra với H. Americanum.
Chó của bạn cũng có khả năng có men gan cao, giảm nồng độ protein trong máu và tăng các enzym liên quan đến viêm cơ. Khi kiểm tra bằng X quang. cho thấy H. Americanum gây ra những thay đổi về xương, và H. Americanum có thể được phát hiện bằng sinh thiết cơ – Đây là một thủ thuật lấy đi một mẫu mô từ cơ thể để thực hiện các xét nghiệm đặc trưng và quan sát, đánh giá trên các loại kính hiển vi.
Nhiễm trùng H. canis trên lâm sàng có số lượng ký sinh trùng trong máu cao hơn nhiều (parsitemia), do đó dễ xác định hơn bằng xét nghiệm máu. Sự hiện diện của H. canis trong các tế bào bạch cầu được phát hiện bằng cách phân tích máu của chó bằng kính hiển vi. Xét nghiệm PCR cũng có thể được sử dụng để xác định sự nhiễm trùng và phân biệt giữa H. americanum và H. canis.
Hepatozoon Canis được điều trị như thế nào?
Việc điều trị bệnh Hepatozoon Canis phụ thuộc vào loài gây nhiễm trùng hepatozoon canis là gì.
H. Americanum có thể được kiểm soát nhưng không thể chữa khỏi. Nhiều con chó đã đạt được sự thuyên giảm lâu dài với phương pháp điều trị thích hợp. Chó thường được điều trị bằng ba loại thuốc khác nhau cho đến khi hết các dấu hiệu lâm sàng: trimethoprim-sulfa (Bactrim®), clindamycin (Antirobe®, Cleocin®, ClinDrops®, Clintabs®) và pyrimethamine (Daraprim®).
Sau khi các dấu hiệu lâm sàng được giải quyết, chó sẽ được điều trị lâu dài bằng thuốc decoquinate (Deccox®). Thuốc này được dùng liên tục trong ít nhất hai năm, mặc dù có thể cần điều trị lâu hơn tùy thuộc vào các dấu hiệu lâm sàng và kết quả xét nghiệm. Các dấu hiệu cũng có thể tái phát sau khi ngưng dùng thuốc, trong trường hợp này phải điều trị lại.
H. canis thường không thể chữa khỏi nhưng tương đối dễ điều trị. Nó có thể được quản lý khi đã tiêm một đến bốn lần thuốc imidocarb. Thuốc uống doxycycline (kháng sinh) có thể được kết hợp với thuốc tiêm imidocarb (Imizol®). Việc chấm dứt các triệu chứng có thể đạt được bằng cách sử dụng phác đồ này và những con chó được điều trị dự kiến sẽ có cuộc sống tốt với khả năng tái phát thấp.
Bất kể loài nào gây bệnh hepatozoon canis là gì, những chú chó cũng cần phải được chăm sóc hỗ trợ, bao gồm thuốc chống viêm để kiểm soát cơn đau hoặc sốt và dịch truyền tĩnh mạch nếu chúng khó ăn hoặc uống. Thuốc cũng có thể được yêu cầu khi điều trị các bệnh nhiễm trùng khác do ve gây ra. Những con chó mắc bệnh Hepatozoon Canis phải được phòng ngừa ve thường xuyên để ngăn ngừa tái nhiễm.
>>> Bệnh Babesiosis ở chó có lây sang người?
Sự phục hồi bệnh Hepatozoonosis ở chó
Tiên lượng cho chó bị nhiễm H. Americanum đã được cải thiện khi bổ sung decoquinate như một phương pháp điều trị. Tuy nhiên, điều này sẽ cần dùng thuốc lâu dài và bạn nên thảo luận về bất kỳ tác dụng phụ tiềm ẩn nào với bác sĩ thú y. Khả năng sống sót khi chó bị nhiễm H. canis lâm sàng thường phụ thuộc vào việc điều trị tình trạng đồng thời đang làm yếu sức khỏe chó của bạn. H. canis không có triệu chứng thường không gây ra vấn đề gì cho chó, mặc dù chúng vẫn sẽ tiếp tục mang mầm bệnh này.
Phòng ngừa
Vì đã hiểu rõ về hepatozoon canis là gì thì chúng tôi không khuyến khích nhân giống bất kỳ con chó nào mắc bệnh Hepatozoonosis vì loài này có thể truyền sang con cái. Điều này đã được ghi nhận với H. canis. Mặc dù không có trường hợp H. Americanum di truyền nào được biết đến, nhưng vẫn có khả năng xảy ra. Hepatozoonosis được kiểm soát tốt nhất bằng cách hạn chế tiếp xúc với bọ ve. Kiểm tra cẩn thận chó của bạn để tìm bọ ve vì ký sinh trùng truyền qua lông có thể dễ dàng bị ăn phải trong quá trình chải lông. Đảm bảo rằng chó của bạn được bảo vệ bằng biện pháp phòng ngừa ve hiệu quả, được bác sĩ thú y khuyên dùng. Căn bệnh này cũng thường được lây truyền qua việc ăn thịt con mồi hoang dã, vì vậy hạn chế săn bắt càng nhiều càng tốt có thể giúp bảo vệ chó của bạn.
Tôi có thể bị bệnh hepatozoonosis từ chó của tôi không?
Hepatozoon Canis không lây nhiễm sang người.
Lời kết
Monspet cam kết cung cấp thông tin hữu ích và hỗ trợ liên quan đến hepatozoon canis là gì và tác động của nó đối với sức khỏe chó. Tuy nhiên bạn cũng nên tìm kiếm thêm sự tư vấn từ bác sĩ thú y về bất kỳ vấn đề nào liên quan đến Hepatozoon canis nữa nhé. Chúng tôi ưu tiên sức khỏe và mang đến một môi trường an toàn và khỏe mạnh cho những người bạn bốn chân.
Tài liệu tham khảo:
vcahospitals.com/know-your-pet/hepatozoonosis-in-dogs
wagwalking.com/condition/hepatozoonosis-tick-borne-disease
Lê Vân Anh là founder của website Monspet, và hiện cũng đang là một foster – chuyên cứu hộ nhiều chó mèo lang thang cơ nhỡ. Từ kinh nghiệm thực tế và luôn cố gắng học hỏi các thông tin mới đã giúp cô ấy có được khá nhiều kiến thức và kĩ năng trong hoạt động cứu hộ, chăm sóc động vật. Bạn có thể theo dõi thêm về cô ấy tại đây:
