Bệnh Ehrlichia Canis ở chó – 6 điều bạn nhất định phải biết

Chủ động trong việc ngăn ngừa bọ chét không chỉ giúp bạn không bị hốt hoảng khi phát hiện ra bọ chét trên thú cưng của mình. Nó còn giúp bảo vệ chó của bạn (và cả gia đình bạn) khỏi mắc các bệnh do ve gây ra. Ngoài bệnh Lyme, ve còn lây lan các bệnh như bệnh truyền nhiễm ehrlichiosis hay còn gọi là ký sinh trùng máu ở chó e canis, có thể đe dọa đến tính mạng của chó. Rất may, bạn có thể thực hiện các biện pháp để nhận biết bệnh Ehrlichia canis, cũng như để ngăn ngừa bệnh e canis ở chó.

Bệnh Ehrlichia canis là gì và nó lây lan như thế nào?

Ký sinh trùng máu ở chó E.canis hay Ehrlichiosis là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lây truyền qua vết cắn của ve sống trong các tế bào bạch cầu trên khắp cơ thể. Khi ve bị nhiễm vi khuẩn thuộc một số nhóm vi khuẩn, nó có thể gây ra bệnh ehrlichiosis. Ehrlichia canis là loài vi khuẩn phổ biến nhất gây ra bệnh ehrlichiosis ở chó. Trên khắp Bắc Mỹ, chó chủ yếu tiếp xúc với Ehrlichia canis qua vết cắn của ve chó nâu (Rhipicephalus sanguineus). Vết cắn của bọ ve Lone Star (Amblyomma Americanum), phổ biến ở miền đông, đông nam và trung nam Hoa Kỳ, có thể khiến chó tiếp xúc với vi khuẩn Ehrlichia ewingii, loại vi khuẩn này cũng có thể gây ra bệnh ehrlichiosis. Bệnh Ehrlichia canis lần đầu tiên được chú ý như một căn bệnh nghiêm trọng khi những con chó quân sự trở về từ Việt Nam trong những năm 1970 được phát hiện bị nhiễm bệnh.

Tiến sĩ Edward B. Breitschwerdt – giáo sư y học và các bệnh truyền nhiễm tại North Carolina State University College of Veterinary Medicine cho biết: “Bệnh Ehrlichia canis là một vấn đề phổ biến ở Hoa Kỳ, vì chó có thể bị nhiễm ít nhất năm loài Ehrlichia được lây truyền bởi ít nhất ba loài ve khác nhau, chúng phân bố rộng khắp cả nước.”

Bọ ve có thể truyền bệnh chỉ sau vài giờ bám vào chó, vì vậy việc nhanh chóng loại bỏ những ký sinh trùng nhỏ bé này ngay khi bạn tìm thấy chúng là rất quan trọng.

Sinh vật gây ra bệnh này là một sinh vật rickettsia. Rickettsiae là một nhóm hoặc “chi” vi khuẩn cụ thể. Ehrlichia canis (E. canis) là loài rickettsia phổ biến nhất liên quan đến bệnh ehrlichiosis ở chó, nhưng đôi khi người ta cũng tìm thấy các chủng vi khuẩn khác.

Do có nguồn gốc từ chó quân sự ở Việt Nam, nó còn được gọi là bệnh Tracker dogs (chó theo dấu) và giảm toàn thể tế bào ở chó nhiệt đới.

>>> Vi khuẩn Rickettsia gây bệnh ở chó là gì?

Các triệu chứng của Ehrlichiosis là gì?

Khi gây ra bởi vi khuẩn Ehrlichia canis, bệnh ehrlichiosis có liên quan đến ba giai đoạn liên tiếp, được gọi là cấp tính, cận lâm sàng và mãn tính. Giai đoạn cấp tính thường kéo dài từ hai tuần đến một tháng, với các triệu chứng có thể nhìn thấy thường xuất hiện từ một đến ba tuần sau khi bọ ve nhiễm bệnh bám vào chó của bạn. Bác sĩ thú y của bạn có thể khó chẩn đoán bệnh trong giai đoạn này, vì chó thường biểu hiện các triệu chứng không đặc hiệu, chẳng hạn như thờ ơ, chán ăn và sốt, và bằng chứng kháng thể của bệnh ehrlichiosis sẽ không xuất hiện trong các xét nghiệm ở tuần thử đầu tiên.

Ở những khu vực phổ biến bệnh Ehrlichia canis (e.canis trên chó), nhiều con chó được nhìn thấy trong giai đoạn cấp tính. Trong giai đoạn này, những con chó bị nhiễm bệnh có thể bị sốt, sưng hạch bạch huyết, suy hô hấp, sụt cân, rối loạn chảy máu (xuất huyết hoặc chảy máu tự phát), và đôi khi, rối loạn thần kinh (chúng có vẻ không ổn định hoặc bị viêm màng não). Giai đoạn này có thể kéo dài từ hai đến bốn tuần và một số con chó có thể loại bỏ tình trạng nhiễm trùng hoặc chuyển sang giai đoạn cận lâm sàng.

Giai đoạn cận lâm sàng đại diện cho giai đoạn nhiễm trùng trong đó có sự hiện diện của sinh vật bọ ve nhưng không gây ra bất kỳ dấu hiệu bệnh bên ngoài nào. Đôi khi một con chó sẽ trải qua giai đoạn cấp tính mà chủ nhân của nó không hề hay biết về tình trạng nhiễm trùng. Những con chó này có thể trở thành cận lâm sàng và phát triển những thay đổi quan sát được ở cấp độ phòng thí nghiệm, nhưng không có dấu hiệu bệnh tật rõ ràng.

Giai đoạn cận lâm sàng thường được coi là tồi tệ nhất vì không có dấu hiệu lâm sàng và do đó, bệnh không được phát hiện. Dấu hiệu duy nhất cho thấy chó có thể bị nhiễm bệnh trong giai đoạn này có thể là khi chó bị chảy máu kéo dài từ vị trí chọc kim nơi lấy mẫu máu. Những con chó bị nhiễm bệnh cận lâm sàng có thể loại bỏ các sinh vật hoặc có thể tiến triển sang giai đoạn tiếp theo, bệnh Ehrlichia canis lâm sàng.

Bệnh ehrlichiosis lâm sàng xảy ra nếu hệ thống miễn dịch không thể loại bỏ sinh vật. Chó có khả năng phát triển một loạt các vấn đề như thiếu máu, xuất huyết, đi khập khiễng, các vấn đề về mắt (bao gồm xuất huyết hoặc mù lòa), các vấn đề về thần kinh và sưng chân tay. Nếu tủy xương (nơi sản xuất tế bào máu) bị hỏng, chó sẽ không thể sản xuất bất kỳ tế bào máu nào cần thiết để duy trì sự sống.

Tiến sĩ Barbara Qurollo, DVM và phó giáo sư nghiên cứu tại North Carolina State University College of Veterinary Medicine cho biết: “Các triệu chứng phổ biến nhất mà chủ sở hữu có thể thấy ở chó của họ ở nhà là thờ ơ, khó chịu — một cảm giác chung là không khỏe — hoặc có thể là đi khập khiễng”.

“Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn của bệnh Ehrlichia canis, chó có thể xuất hiện đốm xuất huyết, là những vùng chảy máu, có thể là đốm tròn nhỏ có màu nâu hoặc tím, hay đỏ ngay dưới bề mặt da.” Các triệu chứng đôi khi biến mất trong vòng vài tuần, nhưng nếu không được điều trị, chó bị nhiễm bệnh Ehrlichia canis (e.canis trên chó) thường sẽ chuyển sang giai đoạn cận lâm sàng. Ngay cả khi chó không có triệu chứng trong giai đoạn cận lâm sàng, chúng vẫn có thể mang mầm bệnh trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.

Không phải tất cả các con chó đều tiến triển đến giai đoạn mãn tính, nhưng nếu điều này xảy ra, bệnh Ehrlichia canis (e.canis trên chó) trong 1 số trường hợp có thể đe dọa đến tính mạng. Trong giai đoạn mãn tính của bệnh ehrlichiosis ở chó, việc chẩn đoán có thể khó khăn vì có thể có rất nhiều triệu chứng nghiêm trọng. Tiến sĩ Breitschwerdt cho biết: “Chúng có thể bao gồm từ viêm màng bồ đào (viêm mắt), chảy máu, sưng đau tại 1 vị trí cụ thể (sưng do tích tụ chất lỏng), đến bệnh lý tủy xương nghiêm trọng, tổn thương thận, gan hoặc phổi.

Chó bị bọ ve nhiễm Ehrlichia ewingii cắn thường không có triệu chứng hoặc biểu hiện các triệu chứng nhẹ hơn, điển hình là sưng khớp và sốt.

Bất kỳ con chó nào cũng có thể phát triển bệnh ehrlichiosis (e.canis trên chó), nhưng các nghiên cứu cho thấy Chó Huskies Siberia và Chó chăn cừu Đức nằm trong số những giống chó có nhiều khả năng phát triển các triệu chứng nghiêm trọng hơn của bệnh Ehrlichia canis.

Làm thế nào để chẩn đoán Ehrlichia canis?

Ở những khu vực có nhiều bọ ve, bác sĩ thú y của bạn có thể sẽ cảnh giác cao độ về bệnh nhiễm trùng Ehrlichia canis này. Tiến sĩ Breitschwerdt cho biết: “Nhiều bác sĩ thú y thực hiện kiểm tra hàng năm để tìm bằng chứng kháng thể của việc nhiễm một loài Ehrlichia.” Nếu chó của bạn có vẻ bị bệnh, sau khi tiến hành quan sát lâm sàng và ghi lại tiền sử bệnh của chúng để đánh giá mức độ tiếp xúc và triệu chứng của ve, bác sĩ thú y sẽ tiến hành xét nghiệm máu để tìm kháng thể như là bước đầu tiên để chẩn đoán bệnh Ehrlichia canis cho thú cưng của bạn.

Nếu chó của bạn dương tính với kháng thể, bác sĩ thú y có thể bắt đầu điều trị ngay lập tức. Bác sĩ thú y của bạn có thể sử dụng xét nghiệm ELISA (enzyme-linked immunosorbent assay) hoặc xét nghiệm DNA/PCR (polymerase chain reaction – phản ứng chuỗi polymerase) để xác định loài Ehrlichia đang lây nhiễm cho chó của bạn. Các xét nghiệm này được gửi đến các phòng thí nghiệm bên ngoài để phân tích.

Các xét nghiệm máu cơ bản bao gồm số lượng tế bào máu đầy đủ và hóa học cũng nên được thực hiện. Có thể thấy số lượng tiểu cầu thấp (được gọi là giảm tiểu cầu), thiếu máu và/hoặc nồng độ protein globulin trong máu cao. Xét nghiệm nước tiểu cũng nên được thực hiện để xác định xem nhiễm trùng có ảnh hưởng đến thận hay không, gây mất protein trong nước tiểu.

Hiếm khi, bản thân sinh vật có thể được nhìn thấy trong phết máu hoặc trong các mẫu tế bào lấy từ các hạch bạch huyết, lá lách và phổi. Đây là một phát hiện rất hiếm gặp.

Cách điều trị bệnh e canis ở chó

Tiến sĩ Qurollo nói: “Tin tốt là hầu hết các bệnh nhiễm trùng Ehrlichia đều được điều trị hiệu quả bằng thuốc kháng sinh, điển hình là doxycycline (Vibramycin®)”. Thuốc kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn trong tất cả các chủng bệnh ehrlichiosis mà chó có thể mắc phải, và với việc điều trị, tiên lượng phục hồi hoàn toàn là rất tốt với bệnh Ehrlichia canis.

Một đợt điều trị dài, thường là bốn tuần sẽ rất cần thiết. Đây là phương pháp điều trị được lựa chọn vì nó dễ tiếp cận và thường được dung nạp tốt. Bác sĩ thú y sẽ thảo luận về các lựa chọn điều trị với bạn, vì một số loại thuốc hỗ trợ như steroid có thể cần thiết tùy thuộc vào tình trạng lâm sàng của chó và các thông số máu.

Những con chó bị thiếu máu nghiêm trọng hoặc các vấn đề về chảy máu có thể cần truyền máu. Tuy nhiên, việc này không giúp điều trị căn bệnh tiềm ẩn.

“Nếu một con chó bị nhiễm bệnh Ehrlichia canis (e.canis trên chó) không được điều trị và tùy thuộc vào loài Ehrlichia, một số hậu quả có thể xảy ra. Một, hệ thống miễn dịch của chó có thể loại bỏ sinh vật. Hai, chó có thể vẫn bị nhiễm bệnh mãn tính nhưng không có triệu chứng, (cùng với) không có dấu hiệu của bệnh. Hoặc ba, chó có thể bị nhiễm bệnh mãn tính và phát triển một dạng bệnh Ehrlichia canis nghiêm trọng hơn.”

Điều trị thường kéo dài trong một tháng. Nhưng đối với các bệnh nhiễm trùng mãn tính, bác sĩ thú y của bạn có thể sẽ kéo dài thời gian điều trị và đưa ra tiên lượng thận trọng hơn. Điều quan trọng là phải hoàn thành toàn bộ liệu trình kháng sinh khi điều trị bất kỳ bệnh nhiễm trùng nào, không chỉ riêng Ehrlichia canis. Tiến sĩ Breitschwerdt giải thích rằng điều này đặc biệt đúng đối với bệnh ehrichliosis, vì nghiên cứu cho thấy việc rút ngắn thời gian điều trị doxycycline có thể khiến việc điều trị đó không hiệu quả.

Tiến sĩ Breitschwerdt luôn khuyến nghị xét nghiệm các bệnh khác do ve gây ra ở những con chó được chẩn đoán mắc bệnh ehrlichiosis mãn tính, đặc biệt là bệnh babesiosis và bartonellosis. Cả hai bệnh này đều có thể gây ra các biến chứng và được điều trị khác với bệnh e.canis trên chó.

Tìm hiểu thêm về:

Ve chó gây ra những bệnh nguy hiểm nào cho chó?

Ký sinh trùng Anaplasma có gây tử vong cho chó?

Cách phòng ngừa bệnh e.canis trên chó

Tiến sĩ Qurollo khuyến khích chủ nuôi thảo luận về phạm vi phòng ngừa bọ chét dành riêng cho chó với bác sĩ thú y của họ. “Tùy thuộc vào nơi bạn sống, bọ ve vẫn hoạt động ngay cả trong những tháng mùa đông, vì vậy tôi đặc biệt khuyến khích việc phòng ngừa bọ ve cho động vật quanh năm.”

Bất kỳ con chó nào trong khu vực có quần thể ve đều có nguy cơ mắc bệnh. Nhưng những con chó dành nhiều thời gian ở bên ngoài, đặc biệt là ở những khu vực có nhiều cây cỏ hoặc trong các công viên hoặc trong cũi, nơi bọ ve bị nhiễm bệnh có thể dễ dàng truyền qua lại giữa những con chó, thậm chí còn có nguy cơ mắc bệnh ehrlichiosis cao hơn.

Kiểm tra bọ ve cho chó của bạn hàng ngày là rất quan trọng, đặc biệt là sau khi đi dạo trên bãi cỏ dài hoặc khu vực nhiều cây cối. Kiểm tra ve hàng ngày là cách an toàn nhất và tốt nhất để ngăn ngừa bệnh do ve gây ra. Loại bỏ bọ chét nhanh chóng và cẩn thận có thể ngăn chặn sự lây nhiễm. Đảm bảo đeo găng tay và rửa tay sau khi chạm vào bọ ve.

Tiến sĩ Breitschwerdt nói: “Chẩn đoán và điều trị bệnh Ehrlichia canis, đặc biệt là giai đoạn mãn tính của bệnh, có thể cực kỳ tốn kém. Và, mặc dù được điều trị, một số con chó sẽ không đáp ứng được liệu trình và sẽ chết vì căn bệnh này.”

Hoặc sử dụng các loại thuốc nhỏ gáy trị ve như: Advantix®, Frontline Plus®, Vectra 3D® hoặc Bravecto®. Một số thuốc viên nhai bao gồm Nexgard®, Simparica®, Credelio® hoặc Bravecto®. Ngoài ra còn có vòng cổ trị ve Seresto® có thể có hiệu lực đến tám tháng. Vì các sản phẩm mới liên tục được phát triển, bác sĩ thú y sẽ giúp bạn xác định biện pháp phòng ngừa nào là tốt nhất cho chó của bạn.

E.canis trên chó có lây nhiễm cho con người không?

Bằng cách giảm nguy cơ mắc các bệnh do ve gây ra, bạn cũng đang giúp bảo vệ mọi người. Mặc dù những con chó mắc bệnh Ehrlichia canis (e.canis trên chó) không thể truyền bệnh cho người, nhưng những con ve mà chúng mang trên cơ thể mang theo loài Ehrlichia và các vi khuẩn có hại khác có thể lây nhiễm sang người. Bệnh chỉ lây truyền qua vết cắn của ve.

Điều này bao gồm Ehrlichia ewingii, borrelia (gây ra bệnh Lyme ở chó) và ký sinh trùng babesia. Vì vậy, khi bạn kiểm tra ve trên chó của mình và sử dụng các biện pháp phòng ngừa bệnh e canis ở chó, bạn đang bảo vệ mọi người trong nhà.

Tài liệu tham khảo:

akc.org/expert-advice/health/ehrlichiosis-in-dogs/

vcahospitals.com/know-your-pet/ehrlichiosis-in-dogs